در دنیای امروز که همه چیز به اینترنت وابسته است، کند شدن سرعت اینترنت میتواند یکی از آزاردهندهترین مشکلات روزمره باشد. از تماسهای ویدیویی گرفته تا تماشای فیلم، انجام کارهای اداری یا حتی گیمینگ، همه نیاز به اینترنتی پایدار و پرسرعت دارند. بسیاری از افراد تصور میکنند که تنها راهحل برای افزایش سرعت اینترنت، ارتقای سرویس از طرف شرکت ارائهدهنده است، اما واقعیت این است که عوامل زیادی در داخل خانه یا دفتر میتوانند روی کیفیت و سرعت اینترنت تأثیر بگذارند. در این مقاله به روشهای مختلفی برای بالا بردن سرعت اینترنت میپردازیم که با اجرای آنها، بدون نیاز به هزینههای زیاد میتوانید تجربه بهتری از اتصال خود داشته باشید.
بسیاری از کاربران نمیدانند که محل قرارگیری مودم یا روتر نقش بسیار مهمی در سرعت اینترنت وایفای دارد. امواج بیسیم (Wi-Fi) در مسیر خود با موانعی مانند دیوار، فلز، آینه و وسایل برقی تداخل پیدا میکنند و باعث کاهش کیفیت سیگنال میشوند. برای بهینهسازی سرعت اینترنت، مودم یا روتر را در مرکز خانه یا دفتر قرار دهید، نه در گوشهای از اتاق یا نزدیک زمین. اگر خانه چند طبقه دارید، بهتر است دستگاه در ارتفاع و در وسط طبقه اصلی قرار گیرد.
همچنین از قرار دادن مودم در نزدیکی وسایلی مانند مایکروویو، تلویزیون یا یخچال خودداری کنید، چون این دستگاهها نویز الکترومغناطیسی تولید میکنند که باعث افت سرعت اینترنت میشود.
یکی از دلایل اصلی کاهش سرعت اینترنت، اتصال همزمان تعداد زیادی دستگاه است. هر گوشی، لپتاپ، تلویزیون هوشمند یا دوربین وایفای بخشی از پهنای باند شما را مصرف میکند. در نتیجه، زمانی که چند نفر بهطور همزمان ویدیو استریم میکنند یا فایلهای سنگین دانلود میشود، سرعت اینترنت برای بقیه کاربران کاهش پیدا میکند.
برای کنترل این وضعیت، میتوانید از قابلیت QoS (Quality of Service) در تنظیمات مودم یا روتر استفاده کنید. این قابلیت به شما اجازه میدهد تا برای برنامهها یا دستگاههای خاص، اولویت تعیین کنید. مثلاً میتوانید تعیین کنید که نرمافزار جلسات آنلاین یا سیستم کاری شما اولویت بیشتری نسبت به سایر دستگاهها داشته باشد.
در خانهها و دفاتر کوچک معمولاً همه دستگاهها به وایفای متصلاند، اما اتصال کابلی همچنان سریعترین و پایدارترین نوع ارتباط است. اگر چند سیستم ثابت دارید (مانند کامپیوترهای دسکتاپ، پرینتر یا سیستمهای مانیتورینگ)، بهتر است آنها را از طریق کابل شبکه و یک سوئیچ متصل کنید.
سوئیچها نقش حیاتی در توزیع درست پهنای باند دارند و از ترافیک بیمورد در شبکه جلوگیری میکنند. در میان برندهای مختلف، سوئیچ سیسکو (Cisco Switch) بهدلیل پایداری، کیفیت بالا و مدیریت هوشمند ترافیک، انتخابی حرفهای حتی برای دفاتر کوچک محسوب میشود. این سوئیچها با تقسیم بهینه دادهها میان پورتها، مانع از ازدحام ترافیکی میشوند و باعث افزایش سرعت اینترنت در شبکه داخلی میگردند.

استفاده از سوئیچ سیسکو در ترکیب با روتر، به شما کمک میکند تا بین اتصالهای کابلی و وایفای تعادل برقرار کنید و حداکثر بهرهوری از پهنای باند موجود را داشته باشید.
یکی از مواردی که بسیاری از کاربران نادیده میگیرند، آپدیت نرمافزار دستگاههای شبکه است. شرکتهای سازنده مودم و روتر، بهطور منظم بهروزرسانیهایی ارائه میدهند که شامل رفع باگها، بهبود امنیت و بهینهسازی عملکرد شبکه است. با مراجعه به پنل مدیریت مودم خود و بررسی نسخه فریمور، میتوانید دستگاه را به آخرین نسخه ارتقا دهید. این کار گاهی بهطور چشمگیری سرعت اینترنت را افزایش میدهد.
اگر بخشی از شبکه شما با کابل LAN متصل است، نوع کابل نیز بر سرعت اینترنت تأثیر مستقیم دارد. کابلهای قدیمی Cat5 ممکن است تنها تا سرعت 100Mbps را پشتیبانی کنند، در حالی که کابلهای Cat6 یا Cat6a میتوانند سرعت گیگابیتی را منتقل کنند. برای دستیابی به حداکثر سرعت، حتماً از کابلهای استاندارد و با کیفیت استفاده کنید و از عبور آنها از کنار کابل برق یا منابع نویز خودداری کنید.
اگر محیط خانه یا دفتر شما بزرگ است و نقاطی وجود دارد که وایفای ضعیف میشود، بهترین گزینه استفاده از Mesh Wi-Fi یا اکسس پوینت است. در سیستمهای Mesh، چند دستگاه در نقاط مختلف خانه قرار میگیرند و بهصورت هوشمند با هم ارتباط برقرار میکنند تا پوشش یکپارچهای از اینترنت ایجاد شود. در دفاتر اداری، میتوان از اکسس پوینتهای برندهای معتبر مانند Ubiquiti یا Cisco برای ایجاد وایفای پایدار در همه نقاط استفاده کرد. این کار نهتنها سرعت اینترنت را در مناطق دورتر افزایش میدهد، بلکه از افت کیفیت در زمان اتصال چندین کاربر هم جلوگیری میکند.
در بسیاری از موارد، کندی اینترنت بهدلیل اجرای برنامههای پسزمینه است که حجم بالایی از پهنای باند را مصرف میکنند. نرمافزارهای ابری، آپدیت خودکار ویندوز یا آنتیویروس، و حتی اپلیکیشنهای چت ممکن است بدون اطلاع شما در حال تبادل داده باشند. بهتر است با بررسی Task Manager در ویندوز یا Activity Monitor در مک، میزان مصرف اینترنت هر برنامه را مشاهده کنید و موارد غیرضروری را غیرفعال نمایید.
DNS بهنوعی دفترچه تلفن اینترنت است و سرعت آن میتواند روی بارگذاری سایتها تأثیر بگذارد. در تنظیمات مودم یا سیستم خود میتوانید از DNSهای عمومی سریعتر مثل Google DNS (8.8.8.8 و 8.8.4.4) یا Cloudflare DNS (1.1.1.1) استفاده کنید. تغییر DNS معمولاً باعث بهبود سرعت باز شدن صفحات وب و پایداری اتصال میشود، مخصوصاً زمانی که سرور DNS شرکت ارائهدهنده اینترنت کند یا ناپایدار است.
اگر در محیط کاری چندین کارمند از اینترنت استفاده میکنند، ایجاد شبکههای مجزا برای گروههای مختلف میتواند بسیار مؤثر باشد. با تقسیم شبکه به VLANهای مختلف (Virtual LAN)، میتوان ترافیک هر بخش را کنترل کرد و از فشار بیشازحد بر یک مسیر جلوگیری نمود. سوئیچهای مدیریتی سیسکو در این زمینه بسیار کاربردی هستند و اجازه میدهند تا کاربران مختلف بر اساس نقششان در شبکه، پهنای باند جداگانهای داشته باشند.

دستگاههای الکتریکی بزرگ، چراغهای فلورسنت یا حتی مودم همسایه میتوانند باعث افت سیگنال وایفای شوند. استفاده از فرکانس 5GHz بهجای 2.4GHz در مودمهای دو باند (Dual Band) میتواند به کاهش تداخل کمک کند. البته باید توجه داشت که برد فرکانس 5GHz کمتر است، اما در محیطهایی با دستگاههای زیاد، سرعت اینترنت بیشتری را ارائه میدهد.
گاهی اوقات سادهترین راهحلها مؤثرترین هستند. خاموش و روشن کردن مودم یا روتر بهصورت منظم باعث پاک شدن حافظه موقت دستگاه و بهبود عملکرد آن میشود. توصیه میشود حداقل هفتهای یکبار مودم خود را خاموش کرده و پس از چند دقیقه مجدداً روشن کنید.
اگر نمیخواهید هزینه زیادی برای سیستم Mesh بپردازید، میتوانید از دستگاههای Wi-Fi Repeater یا Extender استفاده کنید. این دستگاهها سیگنال وایفای را از مودم دریافت و دوباره پخش میکنند تا محدوده پوشش افزایش یابد. البته دقت کنید که محل قرارگیری Repeater بین مودم و نقطه کور باشد تا بهترین عملکرد را داشته باشد.
یکی از دلایل پنهان کاهش سرعت اینترنت، استفاده غیرمجاز دیگران از شبکه شماست. اگر رمز وایفای ضعیفی انتخاب کردهاید، احتمال دارد افراد نزدیک به شما از اینترنتتان استفاده کنند. با تغییر دورهای رمز عبور و انتخاب رمز قویتر شامل عدد، حرف و علامت، میتوانید از این اتفاق جلوگیری کنید. در پنل مودم معمولاً بخشی برای مشاهده دستگاههای متصل وجود دارد تا بتوانید اتصالهای ناشناس را قطع کنید.
در محیطهای کاری که چندین کاربر بهصورت همزمان به اینترنت متصلاند، وجود ترافیک سنگین امری طبیعی است. برای حفظ کیفیت اتصال، استفاده از سوئیچ سیسکو میتواند تغییر چشمگیری در تجربه کاربران ایجاد کند. این سوئیچها با بهرهگیری از فناوریهای پیشرفته مانند مدیریت هوشمند ترافیک (Smart Traffic Management)، پشتیبانی از VLAN، و تنظیم QoS برای دستگاههای کلیدی، باعث میشوند تا سرعت اینترنت در تمام بخشهای شرکت متعادل و پایدار بماند.
بهطور خاص، مدلهای Cisco Catalyst برای دفاتر کوچک تا متوسط بهترین گزینه هستند، زیرا علاوه بر کارایی بالا، امنیت شبکه را هم تضمین میکنند.
افزایش سرعت اینترنت همیشه به معنی خرید سرویس گرانتر یا تغییر شرکت ارائهدهنده نیست. گاهی با چند تغییر ساده در چیدمان، تنظیمات و تجهیزات شبکه میتوانید تفاوت بزرگی احساس کنید. جای درست مودم، مدیریت دستگاههای متصل، استفاده از سوئیچ سیسکو برای تقسیم پهنای باند، انتخاب کابل مناسب و بررسی تنظیمات DNS از مهمترین اقداماتی هستند که هر کاربر خانگی یا اداری میتواند انجام دهد.
در نهایت، داشتن شبکهای پایدار، تمیز و بهینه باعث صرفهجویی در زمان، افزایش بهرهوری کاری و لذت بیشتر از تجربه آنلاین خواهد شد.