چرا سوئیچ سیسکو IP نمی‌گیره؟

یکی از متداول‌ترین مشکلاتی که ممکن است کاربران شبکه با آن مواجه شوند، عدم دریافت IP توسط سوئیچ سیسکو است. این مشکل ممکن است در مراحل ابتدایی راه‌اندازی شبکه یا هنگام ایجاد تغییرات در تنظیمات شبکه ظاهر شود و باعث شود عملکرد صحیح شبکه مختل گردد. در چنین شرایطی، مدیر شبکه باید به‌درستی علت را شناسایی کرده و راه‌حل مناسبی برای آن پیدا کند. در این مقاله، به بررسی دلایل مختلفی که ممکن است باعث شود سوئیچ سیسکو IP نگیرد می‌پردازیم و راه‌حل‌های عیب‌یابی کامل و حرفه‌ای برای هر یک ارائه می‌دهیم. همچنین هم وضعیت DHCP و هم حالت آدرس‌دهی دستی را پوشش خواهیم داد.

تعریف DHCP و نقش آن در تخصیص IP به سوئیچ سیسکو

DHCP پروتکلی است که به دستگاه‌های شبکه (از جمله سوئیچ‌های سیسکو) اجازه می‌دهد به‌طور خودکار یک آدرس IP از یک سرور DHCP دریافت کنند. این روش نسبت به آدرس‌دهی دستی بسیار سریع‌تر و کم‌خطاتر است و برای شبکه‌های بزرگ، یک الزام محسوب می‌شود. در حالت عادی، اگر DHCP فعال باشد، سوئیچ سیسکو باید هنگام راه‌اندازی به‌صورت خودکار IP بگیرد. اما اگر چنین اتفاقی نیفتد، ممکن است چند دلیل پشت آن باشد.

دلایل رایج برای IP نگرفتن سوئیچ سیسکو

در ادامه رایج‌ترین دلایل را با هم بررسی می‌کنیم:

1. عدم وجود یا عدم دسترسی به سرور DHCP

یکی از شایع‌ترین مشکلات این است که سوئیچ به سرور DHCP دسترسی ندارد یا DHCP در شبکه فعال نیست. ممکن است سرور خاموش شده یا ارتباط آن با شبکه قطع باشد.

2. کابل یا پورت شبکه معیوب

اگر پورت یا کابل شبکه‌ای که به سوئیچ وصل شده معیوب باشد، ارتباط شبکه به‌درستی برقرار نمی‌شود و در نتیجه سوئیچ سیسکو IP نمی‌گیرد.

3. پیکربندی نادرست سوئیچ

در صورتی‌که تنظیمات اینترفیس VLAN یا SVI روی سوئیچ به‌درستی انجام نشده باشد، دریافت IP ممکن نیست. به‌ویژه اگر اینترفیس به حالت down باشد یا در حالت shutdown قرار داشته باشد.

4. تداخل MAC Address

برخی سوئیچ‌ها ممکن است در صورتی‌که آدرس MAC مشابهی در شبکه وجود داشته باشد، قادر به دریافت IP نباشند.

5. بلاک شدن ترافیک DHCP توسط ACL یا تنظیمات امنیتی

Access Control Listها یا تنظیمات امنیتی مانند DHCP snooping ممکن است به‌صورت ناخواسته بسته‌های DHCP را فیلتر کنند.

بررسی تنظیمات اینترفیس VLAN در سوئیچ سیسکو

یکی از نکات کلیدی، بررسی تنظیمات مربوط به VLAN Interface است. برای مثال:

Switch> enable
Switch# configure terminal
Switch(config)# interface vlan 1
Switch(config-if)# no shutdown
Switch(config-if)# ip address dhcp
Switch(config-if)# exit
Switch(config)# exit
Switch# show ip interface brief

دستور show ip interface brief نشان می‌دهد که آیا اینترفیس VLAN فعال است و آیا IP گرفته یا خیر.

حالت Static IP: چرا آدرس دستی هم کار نمی‌کند؟

گاهی اوقات حتی وقتی آدرس IP را به‌صورت دستی تنظیم می‌کنیم، ارتباط برقرار نمی‌شود. دلایل این مشکل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• IP conflict با سایر دستگاه‌های شبکه
• تنظیم اشتباه Subnet Mask یا Default Gateway
• اتصال اشتباه کابل به پورت اشتباه
• عدم تعریف Interface مربوطه

نمونه پیکربندی صحیح دستی:

Switch(config)# interface vlan 1
Switch(config-if)# ip address 192.168.1.100 255.255.255.0
Switch(config-if)# no shutdown

چگونه مشکل DHCP را در سوئیچ سیسکو عیب‌یابی کنیم؟

1. بررسی وضعیت رابط VLAN

show ip interface brief

اگر رابط در وضعیت down یا administratively down باشد، باید آن را فعال کنید.

2. فعال‌سازی DHCP Client

interface vlan 1
ip address dhcp

3. بررسی دستورات امنیتی مانند DHCP snooping

show ip dhcp snooping

اگر فعال است، بررسی کنید که پورت مورد نظر در لیست trust قرار دارد:

interface gigabitEthernet 1/0/1
ip dhcp snooping trust

ایجاد DHCP Server برای تست

اگر شک دارید که مشکل از سرور DHCP است، می‌توانید یک DHCP Server موقتی روی یک روتر یا حتی روی یک لپ‌تاپ با نرم‌افزار مربوطه ایجاد کنید تا ببینید آیا سوئیچ IP می‌گیرد یا نه.

ساخت یک شبکه کوچک با سوئیچ سیسکو و DHCP

در این سناریو، یک سوئیچ سیسکو و یک روتر با DHCP را به هم متصل می‌کنید. روتر به‌عنوان DHCP Server عمل می‌کند و سوئیچ باید به‌صورت خودکار IP بگیرد.

نکات:

• VLAN 1 را فعال نگه دارید
• پورت اتصال به روتر باید در VLAN 1 باشد
• دستور ip address dhcp باید روی Interface VLAN وارد شود

چگونه با تنظیم درست سوئیچ سیسکو، IP ثابت تعریف کنیم؟

برای تخصیص یک IP ثابت به سوئیچ سیسکو:

interface vlan 1
ip address 192.168.0.10 255.255.255.0
no shutdown

و اگر لازم است Gateway هم مشخص شود:

ip default-gateway 192.168.0.1

مقایسه: DHCP بهتر است یا Static IP برای سوئیچ سیسکو؟

برای سوئیچ‌های مدیریتی توصیه می‌شود از IP دستی استفاده کنید تا همیشه با یک آدرس مشخص قابل دسترسی باشند.

چرا بعد از ریست سوئیچ، IP نمی‌گیرد؟

وقتی سوئیچ سیسکو بعد از ریست IP نمی‌گیرد، معمولاً یکی از دلایل زیر باعث این اتفاق شده:

۱. بازگشت به تنظیمات کارخانه (Factory Reset)

ریست کامل سوئیچ باعث می‌شود تنظیماتی مثل:

• آدرس IP (چه DHCP و چه دستی)
• فعال بودن اینترفیس VLAN
• پیکربندی Default Gateway
  همه حذف شوند. در نتیجه سوئیچ دیگر هیچ IP ندارد تا از طریق آن در شبکه شناسایی شود.

۲. غیرفعال بودن DHCP Client پس از ریست

در تنظیمات پیش‌فرض، DHCP Client معمولاً غیرفعال است. یعنی بعد از ریست، سوئیچ منتظر دریافت IP از DHCP نخواهد بود مگر اینکه به‌صورت دستی این دستور داده شود:

interface vlan 1
ip address dhcp
no shutdown

۳. Interface VLAN غیرفعال شده

بیشتر سوئیچ‌ها بعد از ریست، Interface VLAN 1 که برای مدیریت استفاده می‌شود، در حالت shutdown باقی می‌ماند. یعنی فعال نیست که بتونه IP بگیره.

۴. DHCP Snooping یا محدودیت در پورت‌ها

اگر سوئیچ در یک شبکه بزرگ‌تر قرار دارد و DHCP snooping یا لیست‌های کنترل دسترسی (ACL) روی تجهیزات دیگر تنظیم شده باشد، ممکن است ترافیک DHCP به پورت سوئیچ جدید اجازه عبور نداشته باشد.

۵. مشکل در ارتباط فیزیکی

پس از ریست، ممکن است سوئیچ روی پورت اشتباهی وصل شده باشد یا تنظیمات VLAN مربوط به پورت دچار مشکل باشد.

راه‌حل سریع و کاربردی

برای اینکه بعد از ریست، سوئیچ دوباره IP بگیرد (از DHCP):

enable
configure terminal
interface vlan 1
ip address dhcp
no shutdown
exit

و اگر می‌خواهید IP دستی بدهید:

interface vlan 1
ip address 192.168.1.10 255.255.255.0
no shutdown
exit
ip default-gateway 192.168.1.1

چرا سوئیچ با کابل کراس IP می‌گیرد اما با کابل مستقیم نه؟

دلیل اصلی: پشتیبانی یا عدم پشتیبانی از ویژگی Auto-MDIX

در گذشته، برای اتصال دو دستگاه هم‌نوع (مثل دو سوئیچ، یا سوئیچ و روتر) باید از کابل کراس استفاده می‌کردند. اما اگر دستگاه‌ها غیرهم‌نوع بودن (مثل سوئیچ و کامپیوتر)، از کابل مستقیم استفاده می‌شد.

Auto-MDIX چیست؟

ویژگی‌ای که به سوئیچ یا روتر اجازه می‌دهد به‌صورت خودکار نوع کابل (مستقیم یا کراس) را تشخیص داده و ارتباط را برقرار کند، حتی اگر کابل مناسب نباشد.

اگر سوئیچ سیسکو شما قدیمی باشد یا Auto-MDIX نداشته باشد:

• برای اتصال به دستگاهی مثل روتر که خودش هم پورت مشابه دارد، به کابل کراس نیاز دارد.
• اگر کابل مستقیم استفاده کنید، ارتباط لایه ۱ برقرار نمی‌شود، یعنی سوئیچ اصلاً نمی‌فهمد دستگاه مقابل وجود دارد → در نتیجه IP نمی‌گیرد.

از کجا بفهمیم سوئیچ Auto-MDIX دارد یا نه؟

در مدل‌های جدید سیسکو (مثل سری 2960، 3560، 9200، CBS350 و…) این ویژگی اکثراً فعال است.
برای اطمینان می‌تونی دستور زیر رو در حالت Privileged وارد کنی:

show controllers ethernet-controller Gx/y phy | include Auto-MDIX

یا به صورت کلی‌تر:

show interface Gx/y status

اگر دستگاه از Auto-MDIX پشتیبانی نکند، باید حتماً کابل مناسب استفاده کنی.

جمع‌بندی

اگر با مشکلی مواجه شدید که سوئیچ سیسکو IP نمی‌گیرد، مراحل زیر را حتماً بررسی کنید:

1. بررسی اتصال فیزیکی کابل و پورت
2. اطمینان از وجود DHCP Server و عملکرد صحیح آن
3. تنظیم درست اینترفیس VLAN
4. نبودن محدودیت در ACL یا DHCP snooping
5. تست با IP دستی و Gateway معتبر

با رعایت این موارد، می‌توانید تقریباً همه مشکلات مربوط به IP سوئیچ سیسکو را حل کنید.

چگونه از بروز دوباره این مشکل جلوگیری کنیم؟

• همیشه سوئیچ‌ها را با IP دستی پیکربندی کنید
• DHCP Server را در شبکه به‌صورت دائمی فعال نگه دارید
• تنظیمات را قبل از ریست ذخیره کنید (write memory)
• مستندسازی تنظیمات هر سوئیچ را در اختیار تیم شبکه قرار دهید